Şirket Kültürü Nedir, Nasıl İnşa Edilir?

İngiltere, Amerika ve Almanya’da 5.000 katılımcı ile gerçekleşen bir araştırmanın sonuçlarına göre çalışanların %77’si bir işe başvururken şirket kültürüne dikkat ediyor, %56’sı ise iş tatmini bakımından şirket kültürünün maaştan daha önemli olduğunu düşünüyor. İş yeri kültürünün önemini gözler önüne seren bu çalışma, bu olgunun göz ardı edildiği durumlarda organizasyonların ne gibi sorunlarla karşılaşabileceğini az çok tahmin edebilme imkânı da sunuyor.

Bu yazımızda işyeri kültürünün ne olduğunu, nasıl oluşturulduğunu ve PeerBie gibi işletme yönetimi yazılımlarının pozitif iş yeri kültürünün oluşmasına nasıl katkı sağladığını inceleyeceğiz.

Şirket Kültürü Nedir?

Öncelikle şirket kültürü ne değildir? Şirket kültürü tüm çalışanların uyması gereken, farklılıklara duyarsız, katı ahlak kurallarından oluşan bir bütün değildir veya ikramiye, bonus ve bilumum avantajlar değildir. Tüm çalışanların ölçme işlemine tabi tutulup insanların iyi veya kötü olarak etiketlenmesine sebep olan bir mihenk taşı da değildir iş yeri kültürü.

Şirket kültürü bir organizasyonun hedefleri ve organizasyonda bulunanların ortak değerleri, tutumları, uygulamaları etrafında şekillenen bir olgudur. Organizasyonun amacı, kuruluş nedeni, insanlara ve çevreye olan tutumu iş yeri kültürünü oluşturan diğer temel unsurlardandır.

Organizasyon içinde ve dışında yürüyen işler ve ilişkiler sahip olunan şirket kültürüne göre meydana gelir, şirket kültürü eylemlere yön verir. Örneğin bir şirket, çalışan ruh sağlığına önem gösteren bir kültüre sahipse ona göre tedbirler alacak ve çalışanlarını eğitecektir.

Organizasyonların yaşayan ruhudur kültürleri. Zamana ve mekâna göre değişir, güncellenirler.

İyi bir şirket kültürü yeni başlayanından kıdemlisine, stajyerinden yöneticisine kadar herkes için geçerlidir; gelişimi, uyumu ve sıkı çalışmayı teşvik eder; huzurlu bir çalışma ortamı oluşturulmasına yardımcı olur.

Şirket Kültürünün Önemi

Artık nitelikli elemanların şirketleri seçtiği günümüzde bir şirketin iyi bir iş yeri kültürüne sahip olması onu ön plana çıkarıyor. Son yapılan çalışmalarda çalışan bağlılığı ve tatmini açısından maaştan önce şirket kültürünün geldiğini görüyoruz. En büyük kaynaklardan olan çalışanlarını elinde tutmaya devam etmek ve tatmin edici bir iş hayatı sunmak isteyen şirketler iyi bir kültüre sahip olmaya mecbur kalıyor. Daha da önemlisi seçilen ve istenen bir şirket olmanın ve nitelikli insanları ekibe dahil etmenin yolu şirket kültüründen geçiyor.

Şirket kültürü sadece var olan çalışanları ve düzeni değil bir organizasyondaki çoğu süreci etkileyen bir etmen. Örneğin işe alım yaparken organizasyon kültürü ile uyumlu birini almak ileride yaşanabilecek sıkıntıları engellemenin en iyi yoludur. Pozitif bir şirket kültürüne sahip olan şirketlerin çalışanlarının ve yürütülen işlerin verimliliğinin diğer şirketlere kıyasla daha yüksek olduğu da bilinen bir gerçektir.

Şirket Kültürü Nasıl Oluşturulur?

Great Place to Work’ün yayınladığı yıllık çalışabilinecek en iyi şirketler listesinde üst sıralarda yer alan şirketler neyi farklı yapıyor? Sadece istenen ürünleri piyasaya sürerek veya çalışanların istediklerini “istek” üzerine yerine getirerek mi bu başarıya ulaşıyorlar? Bu şirketler sadece ürün/hizmet ve güncellik mi satıyorlar?

Tercih edilen ve başarısı kanıtlanmış şirketlerin çoğu hem müşterilerine hem de çalışanlarına her şeyden önce yenilik, coşku ve bağlılık sunarlar. İşte bu da iyi bir şirket kültürünün olduğunu gösterir. Bu şirket kültürü çalışanları tatmin eder, onları geliştirir ve inovasyonu teşvik eder sonucunda ise özgün ürünler veya hizmetler ortaya çıkar. Müşteri boyutunu etkileyen tarafı ise şirketin kültürünün müşterilere de sunulmasıdır. Müşteri bir ürünü alırken sadece görünüşe veya fiyata değil o ürünü alırken sunulan hizmete de bakar ve şirket kültürünün izleri burada da görülür.

Peki nitelikli çalışanlar tarafından tercih edilmek, şirket ile bağ kurmuş müşterilere sahip olmak için nasıl bir şirket kültürüne sahip olunmalı, PeerBie gibi güncel teknolojik fırsatlardan nasıl yararlanılmalı? İşte iyi bir şirket kültürü oluşturmanız için yapmanız gerekenler:

1. Şirket Değerlerini Belirlemek

Çalışmak sadece para kazanılan bir eylem değildir, insanların geneli anlamlı bir şeyin parçası olmak isterler. Ve müşteriler sadece sunulan hizmet veya ürün için sizi tercih etmezler. Bu yüzden müşterilerinize ve çalışanlarınıza anlamlı ve parçası olmak istedikleri bir hikâye sunmalısınız. İmrenilecek ve parçası olunmak isteyecek bir kültür yaratmalısınız.

Kendinizi bir çalışan olarak düşünüp bir iş yerinde belirli bir süre çalıştığınızı ve geçmişe baktığınızı hayal edin. Bu deneyimden nasıl bahsetmek isterdiniz?

Çalıştığınız yer hakkında “Gerçekten profesyonel insanların olduğu, kendimi geliştirdiğim, liderlerimin değer verdiğini hissettiğim bir yerdi. Böyle bir ortamda çalışmış olmak hem kendime yatırım yapmamı hem de anlamlı hizmet/ürün üretmemi sağladı.” mı demek istersiniz yoksa “Profesyonellik namına hiçbir şey yoktu, çok stresliydi, sürekli sorun yaşadım ve psikolojim bozuldu. Umarım bir daha yolum düşmez oraya.” mı demek isterdiniz? İlki pozitif şirket kültürüne ikincisi ise negatif şirket kültürüne örnek verilebilir.

2. Sahici Olmak

Belirlenen şirket değerleri onlara gerçekten inanıyorsanız etkili olacaktır. Gerçek bir değişim için inşa edilmek istenilen şirket kültürü ve değerleri yalnızca kâğıt üzerinde olmamalıdır. Sadece çalışanların uymasını beklediğiniz bir şirket kültürü oluşturmak da baştan hatalıdır. Liderlerin ve yöneticilerin belirlenen şirket değerlerini benimsemesi ve bunlara göre hareket etmesi çalışanların daha kolay uyum sağlamasına yardımcı olur.

3. Gözlemlemek ve Dinlemek

Siz teoride gerçekten mükemmel bir şirket kültürü hazırlamış olabilirsiniz fakat her organizasyon farklı bir DNA’ya sahiptir. Her organizasyonun farklı ihtiyaçları vardır ve çalışanların her biri özgün olduğundan organizasyon da özgün bir ruha sahiptir. İyi bir şirket kültürü çalışanları motive eder ve huzurlu bir çalışma ortamı yaratır. Organizasyonun uygulanmaya başlanan kültüre nasıl tepki verdiğini gözlemlemek ve çalışanlardan gelen geri bildirimleri dikkate alarak güncellemeler yapmak gerekebilir. Örneğin istifalar artıyorsa veya performans değerlendirme sonuçları düşük çıkıyor ve iş veriminiz gün geçtikçe azalıyorsa bu şirket kültüründe değişikliğe gitmenize dair bir işaret olabilir.

4. Güvenli Bir Ortam Yaratmak

Pozitif bir şirket kültürü oluşturmanın en iyi yolu çalışanları da bu sürece dahil etmektir. Bunun için çalışanlarla iletişim iyi olmalıdır. Çalışanlar sorunları bildirebilmeli, yeni öneriler sunabilmelidir. Kısacası çalışanların kendilerini rahatça ifade edebileceği ortamlar yaratılmalı ve dinlendikleri onlara hissettirilmelidir. Sessizlik, çalışanların kendilerini psikolojik olarak güvende hissetmedikleri bir ortamda bulunduklarının en belirgin işaretidir.

Psikolojik güvenlik iyi bir şirket kültürünün çıktılarındandır. Çalışanların psikolojik anlamda güvende hissettikleri bir ortam yaratabilmek için gözlem yapılmalı, dinlenmeli ve yanlışlar varsa kabul edilip değişikliğe gidilmelidir.

5. Hataları Kabul Etmek

Pozitif bir organizasyon kültürü oluşturmada kritik olan etmenlerden biri de liderliktir. Liderlerin hataları ele alış biçimi bu süreci neredeyse doğrudan etkiler. Şirket kültürü oluşturma veya değiştirme sürecine hataların olabileceği kabul edilerek başlanmalıdır.

Çalışanların itirazları olumsuz anlamda değerlendirilmemeli, daha iyiye ulaşma yolunda gösterilen bir sinyal, veriler bütünü olarak değerlendirilmelidir. Hataları kabul etmek ve değişime gitmek de pozitif şirket kültürünün bir parçasıdır.

Bir sorunla karşılaşıldığında, hata temel değerler bağlamında incelenmeli hatanın nasıl oluştuğu incelenmelidir. Böylece sorunun nereden kaynaklandığı çözülebilir ve ona göre bir çözüm üretilebilir.

6. Değişime Açık Olmak

Organizasyonlar yaşayan ruhlar gibidir, içinde bulundukları zamandan ve mekandan etkilenerek değişirler. Değişim her an gerçekleşir ve oldukça karmaşıktır. Karmaşıklığı düzenlemeye veya değişimi durdurmaya kalkmak boşa enerji harcamak olacaktır. Bunun için olumlu yönde etkiler oluşturacak eylemler oluşturulmalı ve değişimin yönünü pozitife çevirmek için çaba sarf edilmelidir.

Zamanın gerektirdiği değişimleri dikkate alın ve trendleri takip edin. İyi bir iş kültürüne sahip olmanız güncellenmemeniz anlamına gelmez. Güncellik de şirket kültürü kadar önemlidir.

Değişimin en temel özelliklerinden biri de herhangi bir değişim, o değişimden etkilenecek kişilere hitap etmiyorsa bir değişiklik gerçekleşmez. Güncellenmek için olumlu değişikliğe yol açacağına inandığınız bir plan yapabilir ve uygulamaya koyabilirsiniz fakat bundan etkilenecek olan çalışanlar bunu faydalı bulmuyorsa veya kendileri için uygun görmüyorlarsa bu girişim başarısız olacaktır. Bu yüzden daima çalışanları dinlemek ve gözlemlemek, elde edilen verilere göre hareket etmek başarıya ulaştırır. Her yeni şey organizasyona uygun olmayabilir.

7. Teknolojiden Yararlanmak

Bilginin kontrolsüzce çoğaldığı ve çoğu şeyin karmaşıklaştığı bir dünyada bir işletmeyi dijital olarak yönetmek çoğu sorunu ortadan kaldırabilir ve çoğu işi kolaylaştırabilir. Dijital bir iş yönetim uygulaması/yazılımı kullanmak şirket kültürünün oluşumuna ve bu doğrultuda oluşturulan politikaları uygulamada da yardımcı olur.

PeerBie gibi iş yönetim uygulamalarının en büyük faydası kesintisiz iletişimdir. PeerBie, sadece mesajlaşma anlamında bir iletişim sunmaz; çalışanların gönderi paylaşmasına, paylaşılan gönderilerin altına yorum yapılmasına, anketler düzenlenmesine, ekip üyelerinin video konferans yoluyla her zaman ve mekânda iletişimde kalmasına olanak sağlar.

PeerBie çalışanların rahatça fikirlerini paylaşabilecekleri, psikolojik güvenliğin var olduğu bir ortam yaratmaya yardımcı olur. Anketler aracılığıyla organizasyonun güncel durumunun nabzını tutabilir, çalışanlarınızın ne gibi değişikliklere ihtiyaç duyduğunu saptayabilirsiniz. Hatta yeni değişiklikler konusunda da anketler düzenleyerek, şirket kültürü oluşumuna ekibinizi dahil edebilirsiniz.

Bir diğer faydalı özellik ise performans ölçümüdür. PeerBie ile şirket kültürünün nasıl işlediğini çalışanlarınızın profillerini takip ederek öğrenebilirsiniz. Çalışanlarınızın ne kadar sürede hangi işleri bitirdiğini, neler yaptığını, görevlerini inceleyebilir; bir sorun varsa tespit edip çözümler üretebilirsiniz.